ေလးစားရပါေသာဆရာရွင့္ သမီးအသက္ ၃၂ ထဲမွာပါ။ သားေလးကို ၇-၅-၂ဝ၁၆ မွာ ရိုးရိုးေမြးပါတယ္ရွင္။ ခုခ်ိန္ထိ ရာသီမလာေသးပါဘူး ရက္ ၁၂ဝ ျပည့္ေတာ့မယ္ဆရာ။ သားေလးကို နို႔တိုက္ေနပါတယ္ လက္ေမာင္းထဲ သားအိမ္ထဲလဲ မထည့္ရဲလို႔ပါဆရာ။ ဘာတားေဆး စားသင့္သလဲဆိုတာ လမ္းညႊန္ေပးပါရွင္။ ေနာက္ျပီး ရာသီမလာေသးတာ စိုးရိမ္ရလား သိပါရေစရွင့္။ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ဆရာ။ ရိုေသေလးစားစြာျဖင့္ -
ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြက နာမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လာတယ္။ အမ်ိဳးသမီး အမ်ိဳးမ်ိဳးကို သက္ေရာက္ေစတာကလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႏိုင္တယ္။ အမ်ားဆံုး သံုးေနၾကတာက ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲ၊ တေန႔တလံုးေသာက္ရတဲ့ေဆးမ်ိဳး။ ေဟာ္မုန္းေတြဆိုတာ (အီစထိုဂ်င္) နဲ႔ (ပရိုဂ်က္စတင္) ေတြျဖစ္တယ္။ ကေလး ႏို႔တိုက္သူေတြနဲ႔ သိပ္မကုိက္ဘူး။ ဒီေဆးမ်ိဳးထဲမွာပါတဲ့ (အီစထိုဂ်င္) က ႏို႔ထြက္နည္းေစမယ္။
ကေလးႏို႔တိုက္တံုးသံုးႏိုင္တဲ့ ကိုယ္ဝန္တားနည္းမ်ား
၁။ Depo-Provera ၃ လခံထိုးေဆးလဲ သံုးႏိုင္တယ္။
၂။ Progestin-only pill (POP) တမ်ိဳးထဲပါတဲ့ တားေဆးမ်ိဳးက ပိုအဆင္ေျပတယ္။ ေဆးကိုေန႔တိုင္းမွန္မွန္နဲ႔ အခ်ိန္လဲ မွန္မွန္ေသာက္ဘို႔ သတိၾကီးရမယ္။ ေဆးနာမည္ေတြက Exluton, Micronor, Nor-QD နဲ႔ Ovrette ေတြျဖစ္တယ္။
၃။ Progestin-only implants အေရျပားေအာက္မွာ ထည့္ထားရတဲ့ အေခ်ာင္းမ်ိဳးသံုးႏိုင္တယ္။ ဥပမာ Norplant and Jadelle (Norplant II), Implanon, Sino-implant (II) (Zarin, Femplant and Trust), Nexplanon ေတြကို သံုးႏိုင္တယ္။
၄။ Condom (ကြန္ဒြမ္) က ပိုအဆင္ေျပႏိုင္တယ္။ Diaphragm (ဒိုင္ယာဖရမ္) နည္းကေတာ့ ကေလးေမြးျပီးစမွာ အရြယ္အစား ရင္စားျပန္မရေသးလို႔ အေနမေတာ္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ထိေရာက္မႈ % ကေတာ့ က်န္နည္းေတြထက္နည္းတယ္။
၅။ Intrauterine system (IUS), IUD with progestogen, IntraUterine Contraceptive (IUC) လို႔ ေခၚတာက သားအိမ္အဝမွာ (ပရိုဂ်က္စတင္) တမ်ိဳးထဲသာ ပါလို႔ ႏို႔ထြက္တာကို မသက္ေရာက္ေစဘူး။
၆။ Intrauterine devices (IUD) သားအိမ္ထဲ (ေကာပါး-တီ) ထည့္နည္းမွာ ဘာေဟာ္မုန္းမွ မပါလို႔ ႏို႔ထြက္တာကို သက္ေရာက္မႈ မရွိပါ။
Vaginal rings သေႏၶတား သားေရကြင္း ထဲမွာလဲ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲပါလို႔ ႏို႔ထြက္နည္းမယ္။ Transdermal patch (Evra, Ortho Evra) ထဲမွာ Estrogen နဲ႔ Progestin hormones ေတြပါလို႔ ႏို႔ထြက္နည္းေစမယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ ၁၆ ပတ္ရွိရင္ ႏို႔ေတြကေန ႏို႔ရည္ထြက္ႏိုင္ေျခရွိလာျပီ။ အရြယ္အစား ၾကီးထြားလာလို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ အခ်င္းကေန ထုတ္ေပးေနတဲ့ (အီစထိုဂ်င္) နဲ႔ (ပရိုဂ်က္စတင္) ေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္ ႏို႔ထြက္ေအာင္လုပ္ေပးေသးပါ။ ဦးေနာက္မွာရွိတဲ့ (ပစ္က်ဴထရီ ဂလင္း) ကေန ႏို႔ထြက္ေဟာ္မုန္းကို တားထားေသးတယ္။ အခ်င္းက်တာနဲ႔ (အီစထိုဂ်င္) နဲ႔ (ပရိုဂ်က္စတင္) ေတြ နည္းလာျပီး ေျပာခဲ့တဲ့ ႏို႔ထြက္ေဟာ္မုန္း (ပရိုလက္တင္) ထြက္လာျပီး ႏို႔ေတြကေန ႏို႔ရည္ေတြ ထြက္ေတာ့မယ္။ တခုရွိျပန္တာက ကေလးကို ႏို႔မတိုက္ရင္ေတာ့ အဲလို မျဖစ္ေတာ့ ျပန္ဘူး။ ကေလးက ႏို႔ကို စို႔ (စုပ္) တာကေန ႏိုးဆြေပးတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္တယ္။
ကေလးမီးဖြါးျပီး ရာသီျပန္လာတာ မတူၾကပါ။ ကေလး တလခြဲရွိတဲ့အထိ တားေဆးမသံုးဘဲလဲ ေနႏိုင္တယ္။ ကေလးႏို႔ျဖတ္ျပီးရင္ ၾကိဳက္တဲ့နည္းကို ေျပာင္းသံုးႏိုင္တယ္။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲကို ကေလး ၆ လရျပီးမွာသံုးရင္ ႏို႔ထြက္နည္းတာကို ေရွာင္ႏိုင္မယ္။ ကေလးကို ႏို႔တိုက္ေပးေနရင္ ေနာက္ကေလး ရဘို႔ ေဝးတတ္တယ္။ ရာသီမဆင္း၊ ကေလးမရတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ကေလးေမြျပီးတဲ့ေနာက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ ခင္ပြန္းနဲ႔ အတူျပန္ေနတာမွာ ျမန္ၾကတာ မ်ားတယ္။ ၄ ပတ္ဆိုရင္ ၃ ပံု ၁ ပံုနဲ႔ ၈ ပတ္ဆိုရင္ ၈၈% လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ